Tuy chỉ chiếm một lượng rất nhỏ nhưng vi chất dinh dưỡng có vai trò quan trọng, tham gia vào quá trình xây dựng cấu trúc, chức năng của các bộ phận cơ thể cũng như tham gia mọi hoạt động của cơ thể. Vì vậy, bổ sung vi chất cho trẻ đầy đủ, đúng cách sẽ giúp trẻ khỏe mạnh và phát triển toàn diện. Tại sao cần bổ sung vi chất cho trẻ?
Bài viết có sự tư vấn chuyên môn bởi TS.BS Phạm Thị Thu Hương, Nguyên Trưởng khoa Dinh dưỡng lâm sàng và Tiết chế, Viện Dinh dưỡng Quốc gia; Bác sĩ Trưởng, Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng – Y học Vận động Nutrihome
Vi chất dinh dưỡng là thành phần không thể thiếu cho sự phát triển của trẻ
TS.BS Phạm Thị Thu Hương cho biết: “Vi chất dinh dưỡng bao gồm các vitamin và khoáng chất, là thành phần cần thiết giúp xây dựng cấu trúc và chức năng của não bộ, xương và các cơ quan trong cơ thể. Tuy chúng chỉ chiếm một lượng rất nhỏ trong cơ thể nhưng nếu thiếu hoặc thừa đều gây ra những hậu quả đáng tiếc. Cụ thể, những trẻ bị thiếu vi chất sẽ chậm lớn, biếng ăn, chậm phát triển trí não, kém tập trung, suy giảm sức đề kháng. Ngược lại, tình trạng thừa vi chất ở trẻ có thể gây ra ngộ độc, rối loạn thần kinh, ảnh hưởng đến sự phát triển của hệ xương, giảm trí nhớ, sụt cân..”.
Trên thế giới, vẫn còn rất nhiều khu vực có trẻ em suy dinh dưỡng do chế độ ăn hàng ngày nghèo nàn, thiếu hụt các vi chất cần thiết. Hàng triệu trẻ bị chậm phát triển về thể chất và nhận thức, mắc nhiều bệnh tật do hậu quả của việc thiếu vi chất dinh dưỡng gây ra.Do đó, việc bổ sung vi chất cho trẻ là quan trọng và cần thiết để giúp trẻ phát triển toàn diện. Việc được bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời và được ăn đa dạng các loại thực phẩm trong bữa ăn hàng ngày là điều kiện tiên quyết giúp cung cấp đầy đủ các loại vitamin & khoáng chất cơ thể trẻ cần.
Tình trạng thiếu hụt vi chất dinh dưỡng xảy ra khi cơ thể trẻ không hấp thu hoặc không nhận đủ các chất dinh dưỡng từ chế độ ăn hàng ngày, dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe ở các cơ quan quan trọng của cơ thể như hệ tiêu hóa, da, xương, não bộ…
Để chẩn đoán chính xác tình trạng thiếu hụt và bổ sung vi chất cho trẻ , các bác sĩ sẽ tiến hành các bước sau:
Nutrihome là Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng – Y học Vận động đầu tiên tại Việt Nam được đầu tư hệ thống trang thiết bị hiện đại, đặc biệt là máy xét nghiệm vi chất dinh dưỡng giúp phát hiện sự thiếu/hoặc dư các vi chất trong cơ thể, hỗ trợ chẩn đoán chính xác và điều trị hiệu quả.
Tại Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng – Y học Vận động Nutrihome, quy trình khám, tư vấn và điều trị dinh dưỡng được xây dựng khoa học từ việc thăm khám, xét nghiệm chẩn đoán, xây dựng khẩu phần đến lên thực đơn theo sở thích và thói quen ăn uống, hướng dẫn chế biến món ăn khoa học, hướng dẫn vận động đúng cách, hỗ trợ điều trị hiệu quả tình trạng thiếu vi chất cho mọi lứa tuổi
Dưới đây là một số loại vi chất dinh dưỡng quan trọng mà cơ thể dễ bị thiếu hụt:
Thiếu sắt là trình trạng thiếu vi chất phổ biến nhất trên thế giới. Tình trạng này có thể dẫn đến thiếu máu, gây mệt mỏi, giảm sức vận động… Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hơn 30% dân số thế giới bị thiếu máu, và hầu hết nguyên nhân là do thiếu sắt.
Trẻ thiếu sắt sẽ thường xuyên mệt mỏi, thiếu tập trung
Vitamin A giúp tăng cường thị lực, đồng thời, đây cũng là thành phần giúp nâng cao hệ miễn dịch trong cơ thể. Theo WHO, thiếu vitamin A có thể dẫn đến giảm thị lực hoặc mù ở trẻ em. Phụ nữ mang thai bị thiếu vitamin A sẽ có nguy cơ tử vong cao hơn trong quá trình mang thai.
Vitamin B1 (Thiamine) là thành phần quan trọng trong hệ thần kinh của trẻ. Ngoài ra, vitamin B1 còn giúp chuyển hóa carbohydrate thành năng lượng trong cơ thể. Thiếu thiamin có thể gây ra: sụt cân, mệt mỏi, thiếu tập trung, dễ quên trong ngắn hạn, tổn thương thần kinh và cơ, ảnh hưởng chức năng của tim…
Vitamin B3 (Niacin) giúp chuyển hóa thức ăn thành năng lượng trong cơ thể. Thiếu niacin có thể dẫn đến bệnh pellagra, gây giảm trí nhớ, tiêu chảy, viêm da…
Vitamin B9 (Folate) giúp cơ thể sản sinh ra hồng cầu và DNA. Ngoài ra, vitamin B9 còn giúp trí não và chức năng hệ thần kinh phát triển.
Folate rất quan trọng đối với thai nhi, đóng vai trò không thể thiếu trong sự phát triển của não và tủy sống. Thiếu folate có thể dẫn đến chậm phát triển thần kinh, thể chất, thiếu máu… Do đó, bổ sung vi chất cho trẻ, đặc biệt là folate là rất quan trọng.
Vitamin B12 (Cobalamin) đóng vai trò trong việc sản sinh ra tế bào hồng cầu khỏe mạnh. Thiếu vitamin B12 thường xảy ra ở những đối tượng như: người ăn chay, phẫu thuật dạ dày, người trên 60 tuổi, người mắc bệnh đái tháo đường và đang uống metformin (glucophage), người có tiền căn sử dụng kéo dài thuốc trung hòa axit dạ dày (antacid), trẻ có mẹ không bổ sung đầy đủ vitamin B12 trong khi mang thai.
Thiếu vitamin B12 có thể dẫn đến thiếu máu nặng. Triệu chứng của thiếu vitamin B12 có thể gồm: mệt mỏi, cảm thấy yếu các chi, chóng mặt, khó thở, sụt cân, nôn ói hoặc ăn kém, lưỡi đau, đỏ hoặc sưng, da nhạt hoặc hơi vàng.
Thiếu vitamin B12 có thể khiến trẻ biếng ăn, sụt cân
Theo dữ liệu từ ĐH Harvard, khoảng 1 triệu người trên toàn cầu không có đủ vitamin D trong cơ thể. Vitamin D giúp cơ thể duy trì lượng canxi cần thiết, điều hòa sự phát triển của răng và xương. Thiếu vitamin D sẽ dẫn đến thiếu tạo xương, chậm phát triển chiều cao ở trẻ, loãng xương ở người trưởng thành.
Canxi cùng với vitamin D giúp phát triển răng và xương. Ngoài ra, canxi còn là thành phần không thể thiếu cho hoạt động của tim, hệ thần kinh và cơ.
Thiếu canxi thường ít biểu hiện triệu chứng rõ ràng nhưng có thể dẫn đến các tình trạng sức khỏe nghiêm trọng. Khi không hấp thụ đủ canxi từ thức ăn, cơ thể sẽ lấy canxi từ xương để duy trì các hoạt động, gây ra chậm phát triển, loãng xương. Thiếu canxi còn có thể dẫn đến co giật và bất thường nhịp tim, đe dọa đến tính mạng.
Có 2 nguồn bổ sung vi chất cho trẻ, đó là các thực phẩm bổ sung vi chất dinh dưỡng và các sản phẩm bổ sung vi chất dạng thuốc. Cụ thể:
Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều những sản phẩm bổ sung vi chất cho bé. Tuy nhiên, thiếu hay thừa vi chất đều gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Do đó, các chuyên gia khuyên, bố mẹ không nên tự ý mua thuốc cho trẻ uống
Để bổ sung vi chất cho trẻ đúng cách, trước tiên, bố mẹ cần biết rõ tình trạng thiếu/thừa vi chất (bằng cách đưa trẻ đi khám dinh dưỡng), từ đó, lựa chọn các sản phẩm phù hợp với tình trạng sức khỏe và độ tuổi của trẻ. Tốt nhất, nên bổ sung vi chất cho trẻ theo hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ để tránh gây hậu quả đáng tiếc.
Ngoài các sản phẩm thuốc, bố mẹ có thể bổ sung vi chất dinh dưỡng cho trẻ bằng các thực phẩm trong bữa ăn hàng ngày như sau:
Trái cây màu đỏ là nguồn cung cấp vitamin A rất tốt cho trẻ
Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH) khuyến cáo, phụ nữ mang thai hoặc chuẩn bị mang thai nên bổ sung tối đa 400 microgam axit folic mỗi ngày để giúp ngăn ngừa dị tật bẩm sinh ở thai nhi.
Trên là những thông tin về việc bổ sung vi chất cho trẻ bố mẹ nên quan tâm để có thể phòng ngừa, phát hiện sớm tình trạng thiếu vi chất, từ đó can thiệp, bổ sung vi chất kịp thời, đúng cách giúp trẻ phát triển khỏe mạnh toàn diện về cả thể chất và trí tuệ.