Vitamin D là một nhóm các secosteroid tan trong chất béo – thành phần quan trọng tham gia vào sự tăng trưởng mật độ xương và răng. Tuy nhiên, rất nhiều trẻ thiếu vitamin D khiến sự hấp thu và chuyển hóa canxi, phosphat trong đường ruột bị ảnh hưởng, gây ra một loạt biến chứng cho sức khỏe.
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi TS.BS Phạm Thị Thu Hương, Nguyên Trưởng khoa Dinh dưỡng lâm sàng và Tiết chế, Viện Dinh dưỡng Quốc gia; Bác sĩ Trưởng Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng NutriHome.
Nhóm Vitamin D gồm có vitamin D2 và vitamin D3, trong 2 loại đó thì vitamin D3 được nhiều người biết đến hơn cũng như nó có vai trò quan trọng hơn.
Làm sao để ngăn ngừa tình trạng thiếu hụt vitamin D ở trẻ em? Đó là mối quan tâm rất lớn của các mẹ có con đang trong giai đoạn phát triển, cũng như phụ nữ đang mang thai.
Tắm nắng có cung cấp đủ vitamin D cho trẻ?
Theo TS.BS Phạm Thị Thu Hương, trẻ em cần vitamin D cho sự tăng trưởng và phát triển của xương (trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ cần tối thiểu 400 IU vitamin D mỗi ngày). Vitamin D giúp cơ thể trẻ hấp thụ canxi. Khi cơ thể thiếu hụt vitamin D, sẽ tác động tiêu cực đến sự hấp thu và chuyển hóa canxi. Do đó, biểu hiện của thiếu vitamin D chính là dấu hiệu của thiếu canxi ở trẻ.
Trẻ bị thiếu vitamin D nghiêm trọng là nguyên nhân gây ra các bệnh còi xương (một chứng loãng xương ở trẻ em), chậm phát triển vận động, yếu cơ, đau nhức và là yếu tố nguy cơ gây gãy xương.
Trẻ khi được cung cấp đủ vitamin D sẽ phát triển khỏe mạnh về thể chất lẫn trí tuệ
Những trẻ thuộc nhóm đối tượng dưới đây có nguy cơ cao bị thiếu vitamin D:
Trẻ thiếu vitamin D có thể nhận biết qua các dấu hiệu sau:
Một trong những vai trò quan trọng của vitamin D là giữ cho hệ thống miễn dịch khỏe mạnh để chống lại vi-rút và vi khuẩn gây bệnh. Khi thiếu vitamin D trẻ dễ bị cảm lạnh hoặc cúm.
Nutrihome là trung tâm dinh dưỡng đầu tiên tại Việt Nam trang bị máy xét nghiệm vitamin D hỗ trợ các bác sĩ dinh dưỡng chẩn đoán chính xác tình trạng thiếu vitamin D ở trẻ, từ đó đưa ra phác đồ bổ sung vitamin D cho trẻ thích hợp cũng như xây dựng khẩu phần ăn và thực đơn cá thể hóa theo thói quen ăn uống để tăng hiệu quả điều trị cho trẻ thiếu vitamin D.
>> Tìm hiểu thêm: Top 4 thực phẩm giàu vitamin D tự nhiên
Vitamin D được tổng hợp từ tiền chất có sẵn trong da khi có sự tiếp xúc với ánh nắng mặt trời (chiếm 80% nhu cầu cơ thể).
Bạn cần cho trẻ tắm nắng hoặc hoạt động dưới ánh nắng mặt trời 3-10 phút mỗi ngày, vào thời điểm có cường độ UVB cao nhất, khi bóng người ngắn hơn chiều cao (9h-15h). Tuy nhiên, các mẹ nên cho trẻ phơi nắng trong khoảng thời gian phù hợp để tránh nguy cơ gây ung thư da.
Khi tắm nắng cần tắm trực tiếp (lưu ý che mắt cho trẻ). Nên thay đổi vị trí chiếu nắng mỗi 1 phút (thay phiên giữa ngực và lưng, chân, tay). Không thoa kem chống nắng cho bé trong thời gian phơi nắng.
TS.BS Hương cho biết thêm: Vitamin D là vi chất dinh dưỡng có thể được tạo ra khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Tuy nhiên, có tới 50% người trên thế giới không nhận đủ ánh nắng, dẫn tới 40% bị thiếu vitamin D.
Do đó, bên cạnh việc tăng cường cho bé tiếp xúc với ánh nắng, bạn cần bổ sung nguồn thực phẩm giàu vitamin D vào thực đơn hàng ngày của bé, giúp ngăn ngừa tình trạng thiếu hụt vitamin D.
Đây là 7 thực phẩm bổ sung vitamin D:
7 loại thực phẩm bổ sung vitamin D cho trẻ
Cá hồi là một loại cá béo rất giàu vitamin D. Trung bình, 100g cá hồi đánh bắt tự nhiên chứa tới 988 IU vitamin D. Đối với cá hồi nuôi, con số này chỉ là 250 IU vitamin D.
Cá trích tươi cung cấp 216 IU trong mỗi 100g. Cá trích ngâm giấm cũng là một nguồn vitamin D dồi dào với 112 IU/100g. Song, vì là thực phẩm đóng hộp nên cá trích ngâm cũng chứa khá nhiều natri. Cho nên, bạn cần cân nhắc trước khi cho bé dùng.
Trong khi đó, cá mòi đóng hộp chứa 177 IU/100g. Một số loại cá béo giàu vitamin D khác như cá thu, cá bơn… cũng là lựa chọn tuyệt vời.
Nếu con bạn không thích ăn cá, uống dầu gan cá tuyết là cách giúp bé hấp thu lượng vitamin D cần thiết. Đây là một nguồn vitamin D dồi dào, với khoảng 448 IU mỗi thìa cà phê (5 ml).
Ngoài ra, dầu gan cá tuyết còn chứa vitamin A và axit béo omega-3, rất cần thiết cho sự tăng trưởng của bé.
Mỗi 100g cá ngừ đóng hộp chứa 268 IU vitamin D. Tuy nhiên, loại cá này có chứa nhiều thủy ngân. Khi tích tụ trong cơ thể, nó có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Do đó, dù bé thích đến mấy, bạn cũng chỉ nên cho bé ăn không quá 170g cá ngừ đóng hộp mỗi tuần.
Nếu lòng trắng trứng chứa nhiều protein thì chất béo, vitamin và khoáng chất được tìm thấy chủ yếu trong lòng đỏ. Một lòng đỏ trứng chứa 37 IU vitamin D.
Nấm hoang dã chứa tới 2.300 IU vitamin D trong mỗi 100 gram. Nấm được xử lý bằng tia UV cũng cung cấp 130-450 IU/100g. Trong khi đó, nấm thương mại thường được trồng trong bóng tối và chứa rất ít vitamin D2.
Sữa tươi và các chế phẩm từ sữa như phô mai, váng sữa, sữa chua… không chỉ giàu canxi mà còn chứa lượng vitamin D dồi dào, giúp bé giảm nguy cơ thiếu vitamin D. Mỗi cốc sữa bò (tương đương 237ml) chứa khoảng 115-130 IU vitamin D. Các loại sữa khác như sữa đậu nành, sữa hạt cũng thường được bổ sung loại vitamin này.
Dinh dưỡng cho trẻ thiếu hụt vitamin D là một yếu tố quan trọng giúp cung cấp đủ nhu cầu vitamin D cho cơ thể trẻ. Làm sao để xây dựng một thực đơn ăn uống với đầy đủ thực phẩm chứa loại vitamin này, lại phù hợp với sở thích và thói quen ăn uống của trẻ, đó là câu hỏi lớn mà các bà mẹ cần lời giải đáp từ chuyên gia dinh dưỡng.
Tại Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome, quy trình khám, tư vấn và điều trị dựa trên các kết quả xét nghiệm vi chất dinh dưỡng chính xác với sự hỗ trợ của các loại máy móc hiện đại; với các chuyên gia giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm; từ đó đưa ra các phác đồ khoa học bao gồm sử dụng thuốc, sản phẩm hỗ trợ, xây dựng khẩu phần, thực đơn cá thể hóa chuyên biệt, và hướng dẫn chế biến món ăn… giúp phòng ngừa và điều trị hiệu quả tình trạng thiếu vitamin D ở trẻ.