Mở cửa 7h30 - 17h00 / T2 - CN xuyên trưa
Đối với người mắc bệnh gút, việc áp dụng nhiều cách giảm axit uric tự nhiên (không dùng thuốc) tại nhà có thể giúp ngăn ngừa sớm những đợt bùng phát tiếp theo của bệnh; từ đó, hỗ trợ người bệnh nâng cao đáng kể chất lượng cuộc sống. Vậy, người bệnh gút có thể giảm axit uric tại nhà bằng cách nào? Đâu là những cách giảm acid uric hiệu quả được nhiều chuyên gia khuyến nghị? Tất cả sẽ được Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome giải đáp ngay trong bài viết sau.
Đâu là cách giảm axit uric máu tự nhiên được nhiều chuyên gia khuyến nghị?
Axit uric là sản phẩm phụ khi cơ thể phân giải purine, một loại hợp chất có trong nhiều thực phẩm và trong tế bào cơ thể. Ở người bình thường, nồng độ axit uric huyết thanh thường dao động từ 3.5 – 7.2 mg/dL đối với nam giới trưởng thành và phụ nữ sau mãn kinh, hoặc từ 2.6 – 6.0 mg/dL đối với phụ nữ tiền mãn kinh.
Song, khi nồng độ axit uric trong máu vượt ngưỡng trên, bạn có nguy cơ cao đã mắc bệnh tăng axit uric máu. Lúc này, tùy vào mức độ nghiêm trọng và thời gian phát bệnh, bạn có thể bộc phát một hoặc nhiều triệu chứng sau:
Lưu ý:
Khi bị tăng axit uric máu, không phải tất cả mọi người đều bộc lộ những triệu chứng giống nhau. Nhìn chung, hầu hết những người có nồng độ axit uric cao đều không có bất kỳ triệu chứng nào cho đến khi tiến triển thành bệnh gout (gây viêm khớp cấp tính) hoặc sỏi thận (gây tắc nghẽn đường tiểu).
Tăng axit uric máu thường gây đau khớp, đặc biệt là ở khớp ngón chân cái
Nồng độ axit uric trong máu tăng cao CÓ THỂ GÂY NGUY HIỂM cho sức khỏe. Bởi lẽ, sự tích tụ quá mức axit uric trong máu là nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh gút – một dạng viêm khớp mạn tính khiến người bệnh đau đớn và bị biến dạng khớp nếu không được điều trị kịp thời. Ngoài ra, axit uric cũng có thể tích tụ trong thận dưới dạng sỏi thận, gây ra đau và có thể ảnh hưởng đến chức năng thận.
Mặt khác, một số nghiên cứu cũng cho thấy, nồng độ axit uric cao có thể làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh tim mạch, bệnh thận mãn tính (suy thận) và đái tháo đường týp 2. Do đó, kiểm soát tốt nồng độ axit uric máu bằng cách áp dụng nhiều cách giảm axit uric tại nhà cũng là một nhiệm vụ quan trọng để phòng ngừa các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.
Dưới đây là 13 cách giảm axit uric tự nhiên (không dùng thuốc) được nhiều chuyên gia tại Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome khuyến nghị:
Purin là một loại hợp chất hữu cơ tự nhiên được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm như thịt gia súc / gia cầm, thủy hải sản, nội tạng động vật, ngũ cốc, các loại đậu và hạt. Khi purin được cơ thể hấp thụ, gan sẽ chuyển hóa chúng thành axit uric (UA). Sau đó, thận sẽ lọc và đào thải UA ra khỏi cơ thể thông qua hệ bài tiết.
Vì thế, khi cơ thể sản xuất quá nhiều UA hoặc thận không thể loại bỏ UA kịp thời, nồng độ UA trong máu có thể tăng cao. Lúc này, các tinh thể muối của axit uric (sodium urat) sẽ hình thành, bám trong các khớp, gây viêm khớp (bệnh gout). Vì vậy, hạn chế tiêu thụ thực phẩm giàu purin được xem là cách giảm axit uric máu hữu hiệu; đồng thời, là “tiêu chuẩn vàng” trong việc xây dựng chế độ ăn uống cho người bệnh gút.
Nghiên cứu cho thấy, tiêu thụ nhiều đường fructose – một loại đường đơn có trong nhiều thực phẩm và đồ uống ngọt, có thể kích thích gan sản xuất thêm axit uric. Vì thế, tiêu thụ thực phẩm giàu đường fructose có thể làm nồng độ axit uric trong máu có thể tăng lên.
Mặt khác, một vài nghiên cứu còn chỉ rõ, tiêu thụ đường và các thực phẩm có chỉ số đường huyết cao có thể làm tăng nồng độ insulin trong máu. Sự hiện diện quá mức của insulin có thể làm giảm khả năng bài tiết axit uric của thận và thúc đẩy tăng axit máu. Vì vậy, hạn chế thực phẩm giàu đường, đặc biệt là đồ uống có ga và nước ép trái cây đóng hộp, được xem là cách giảm axit uric khoa học, được nhiều chuyên gia khuyến nghị.
Hạn chế tiêu thụ thực phẩm giàu đường giúp làm giảm lượng axit uric được tổng hợp ở gan
Uống nhiều nước là cách làm giảm axit uric máu tự nhiên thông qua cơ chế thúc đẩy lưu lượng máu chảy qua thận, tạo điều kiện để thận lọc và đào thải axit uric ra khỏi máu hiệu quả. Bên cạnh đó, uống nhiều nước còn giúp pha loãng nồng độ axit uric trong nước tiểu, ngăn ngừa chúng kết tủa lại gây sỏi thận. Ngừa sỏi thận là một lợi ích sức khỏe vô cùng to lớn khi bạn uống nhiều nước bởi theo ước tính, cứ 3 người mắc bệnh gout lại có 1 người bị mắc thêm biến chứng sỏi thận.
Rượu, đặc biệt là bia, chứa hàm lượng lớn purin. Khi tiêu thụ rượu bia, purin làm tăng nồng độ axit uric trong gan, sau đó làm tăng nồng độ của nó trong máu. Không những thế, hàm lượng lớn cồn chứa trong rượu bia còn có khả năng làm suy giảm khả năng lọc máu của thận, khiến thận làm việc kém hiệu quả trong việc đào thải axit uric ra khỏi cơ thể. Vì thế, người bệnh gout nên hạn chế hoặc tránh hoàn toàn việc uống rượu bia để cải thiện nồng độ axit uric trong máu.
Cà phê chứa nhiều chất chống oxy hóa tốt cho người bệnh gút và người bệnh sỏi thận urat. Cụ thể, hàm lượng lớn các hợp chất polyphenol trong cà phê, điển hình là axit chlorogenic và cafein (1,3,7-trimethylxanthine) – một dạng dẫn xuất của xanthine, có thể ức chế hoạt động của xanthine oxidase – một loại enzyme chịu trách nhiệm phân giải purin từ thực phẩm thành axit uric trong máu; từ đó, hỗ trợ làm giảm nồng độ axit uric máu.
Nghiên cứu cho thấy, tiêu thụ trên 4 cốc cà phê (944 ml) hoặc 6 cốc cà phê (1416 ml) mỗi ngày, có thể làm giảm lần lượt 57% và 59% nguy cơ tăng axit uric máu. Bên cạnh đó, cà phê còn là một thức uống lợi tiểu. Việc tăng cường hoạt động bài niệu của thận có thể giúp loại bỏ axit uric ra khỏi cơ thể nhanh chóng, làm giảm mức axit uric trong máu. Do đó, uống cà phê chính là cách giảm axit uric máu tự nhiên, hiệu quả mà bạn đang tìm kiếm.
Lưu ý:
Trọng lượng cơ thể lớn gây suy giảm chức năng thận, làm giảm khả năng đào thải axit uric của thận. Ngược lại, giảm cân và duy trì trọng lượng khỏe mạnh giúp cải thiện chức năng thận, dẫn đến hiệu quả lọc và bài tiết axit uric máu tăng lên. Bên cạnh đó, mỡ bụng có thể tạo ra nhiều hóa chất gây viêm hơn là mỡ ở bộ phận khác. Do đó, giảm cân không những là cách giảm axit uric trong máu hiệu quả, mà còn hỗ trợ giảm thiểu mức độ viêm nhiễm và đau khớp khi bệnh gút bùng phát.
Duy trì cân nặng khỏe mạnh giúp thận đào thải axit uric hiệu quả
Khi cơ thể hấp thụ nhiều chất đường bột (đường, tinh bột trắng….), nồng độ insulin (hóc-môn kích thích cơ thể phân giải đường glucose) trong máu sẽ tăng cao. Nghiên cứu cho thấy, bất cứ khi nào có sự gia tăng nồng độ insulin trong máu thì nồng độ axit uric huyết thanh cũng tăng theo. Do đó, kiểm soát lượng đường trong máu, cân bằng insulin bằng cách hạn chế ăn thực phẩm chứa đường và tinh bột nhanh, là cách giảm axit uric lành mạnh phù hợp với người bệnh gút.
Chất xơ chính là những phân tử đường hấp thụ chậm. Vào hệ tiêu hóa, chất xơ sẽ tạo thành một lớp dịch nhầy bám quanh thành ruột non, hỗ trợ cơ thể hạn chế hấp thụ purine từ thực phẩm và ức chế quá trình tăng sinh axit uric. Do đó, tiêu thụ thực phẩm giàu chất xơ (rau củ quả, các loại hạt, ngũ cốc) là cách giảm acid uric tự nhiên, hiệu quả, được nhiều chuyên gia dinh dưỡng khuyến nghị.
Nghiên cứu cho thấy, bổ sung vitamin C giúp bạn hạ thấp nồng độ axit uric trong máu thông qua một cơ chế gọi là “hiệu ứng uricosuric” (kích thích bài niệu). Điều đó có nghĩa là khi ăn nhiều thực phẩm giàu vitamin C, thận của bạn sẽ hoạt động hiệu quả hơn trong việc lọc và đào thải axit uric, giúp kiểm soát nồng độ axit uric máu và ngăn ngừa những đợt bùng phát của bệnh gút.
Nhờ chứa nhiều vitamin C tồn tại ở dạng dehydro (axit dehydroascorbic), tiêu thụ 280g anh đào được chứng minh có thể làm giảm khoảng 15% nồng độ axit uric máu chỉ sau 5 giờ. Bên cạnh đó, quả anh đào còn chứa nhiều chất chống oxy hóa thuốc nhóm flavonoids, điển hình là anthocyanin. Nghiên cứu cho thấy, những người tiêu thụ một chế độ ăn giàu anthocyanin và flavonoid có nồng độ axit uric huyết thanh thấp và tỷ lệ tăng axit uric máu thấp hơn đáng kể so với người bình thường. Tóm lại, tiêu thụ anh đào là cách giảm axit uric dễ dàng tại nhà mà bất kỳ ai cũng có thể thực hiện.
Một số loại thuốc có thể gây biến chứng (tác dụng phụ) làm tăng axit uric máu, chẳng hạn như: thuốc lợi tiểu, thuốc giảm đau aspirin, thuốc điều trị tăng huyết áp (ACE inhibitor), thuốc bổ sung vitamin B3 (niacin), thuốc kháng khuẩn lao (pyrazinamid)…. Do đó, việc ngưng sử dụng các loại thuốc này cũng là cách hạ axit uric hiệu quả. Song, bạn cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi tự ý ngưng dùng bất kỳ loại thuốc nào để tránh gây ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị bệnh.
Tiêu thụ một số loại thuốc có thể gây tác dụng phụ là tăng axit uric máu
Sữa và các chế phẩm từ sữa (sữa chua, phô mai…) là những thực phẩm an toàn cho người bệnh gút. Nguyên nhân là vì trong sữa hầu như không chứa purin, còn trong sữa chua và phô mai lại chứa rất ít purin (dưới 13 mg purin / 100g thực phẩm). Trong khi đó, giới hạn purin an toàn mà người bệnh gút có thể tiêu thụ mỗi ngày là 400mg / ngày. Vì thế, lựa chọn tiêu thụ sữa và các chế phẩm từ sữa có thể giúp bạn giảm thiểu nguy cơ tăng axit uric máu và ngăn ngừa sớm những đợt bùng phát bệnh gút trong tương lai.
Căng thẳng làm gia tăng huyết áp và nồng độ hóc-môn cortisol trong máu. Tăng huyết áp có thể khiến thận phải làm việc “vất vả” hơn để lọc máu, khiến quá trình đào thải axit uric diễn ra không hiệu quả. Trong khi đó, gia tăng hàm lượng cortisol trong máu sẽ thúc đẩy nồng độ axit uric tăng theo. Vì thế, tránh căng thẳng được xem là cách giảm axit uric hiệu quả, lành mạnh mà người bệnh gút cần tiến hành càng sớm càng tốt.
Theo các chuyên gia, khi nghi ngờ có nguy cơ tăng axit máu, bạn không nên chỉ dựa vào các biện pháp khắc phục tại nhà để kiểm soát bệnh. Nguyên nhân là vì các cách giảm axit uric tại nhà thường mất nhiều thời gian để phát huy tác dụng. Trong khi đó, tăng axit uric máu là một tình trạng rối loạn có thể tiến triển nhanh và nghiêm trọng nếu người bệnh không được can thiệp kịp thời.
Do đó, ngay khi nhận thấy cơ thể xuất hiện bất kỳ dấu hiệu tăng axit máu, bạn hãy nhanh chóng đặt lịch sớm với bác sĩ để được tư vấn và chẩn đoán kịp thời. Sau khi được chẩn đoán tăng axit uric máu, bác sĩ có thể chỉ định bạn dùng một số loại thuốc chứa các hoạt chất như allopurinol, febuxostat hoặc probenecid. Trong đó:
| Hoạt chất | Hãng thuốc | Cơ chế hoạt động |
| allopurinol | Aloprim, Lopurin, Zyloprim | Ức chế xanthine oxidase – một enzyme giúp chuyển hóa purin thành axit uric, trực tiếp làm giảm quá trình sản xuất axit uric trong cơ thể. |
| febuxostat | Uloric | |
| probenecid | Probalan | Tăng cường khả năng lọc và loại bỏ axit uric từ máu của thận. |
Lưu ý:
Khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, việc tham khảo ý kiến bác sĩ và tuân theo chỉ dẫn liều lượng là rất quan trọng. Trong mọi tình huống, bạn không nên tự ý dùng thuốc hạ axit uric tại nhà khi chưa có chỉ định từ bác sĩ.
Allopurinol là loại thuốc hạ axit uric được dùng nhiều hiện nay
Trên hành trình tìm kiếm một cách giảm axit uric máu hiệu quả, sự tư vấn và hỗ trợ từ các chuyên gia là vô cùng quan trọng. Đến với Trung tâm Chấn thương Chỉnh hình trực thuộc Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bạn sẽ được chúng tôi tư vấn một phác đồ kiểm soát axit uric máu toàn diện, hỗ trợ ngăn ngừa bệnh gút và sỏi thận bùng phát hoặc tiến triển nặng.
Để đặt lịch thăm khám bệnh tim mạch tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bạn hãy liên hệ số hotline 093 180 6858 – 028 7102 6789 (TP.HCM) hay 024 7106 6858 – 024 3872 3872 (Hà Nội).
Trên đây là những thông tin quan trọng về bệnh tăng axit uric máu. Hy vọng thông qua bài viết, bạn đã tìm được cho mình cách giảm acid uric hiệu quả. Nếu còn băn khoăn chưa biết cách giảm axit uric nào hiệu quả và phù hợp với đặc điểm thể trạng của bản thân, bạn hãy đến liên hệ các bác sĩ để được tư vấn chi tiết. Chúc bạn thật nhiều sức khỏe.
