Ung thư là tình trạng tế bào tăng sinh mất kiểm soát, hình thành nên những khối u ác tính và đe dọa trực tiếp đến tính mạng của người bệnh nếu không được điều trị kịp thời. Hiểu rõ về các cách phòng chống ung thư khoa học sẽ giúp bạn đảm bảo an toàn sức khỏe cho bản thân, cũng như cho gia đình và người thân. Vậy, đâu là những cách phòng tránh ung thư hiệu quả được nhiều chuyên gia khuyến nghị? Tất cả sẽ được Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome giải đáp ngay trong bài viết sau.
Đâu là cách phòng chống ung thư hiệu quả được nhiều chuyên gia khuyến nghị?
Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) năm 2020, tỷ lệ mắc mới và tỷ lệ tử vong do ung thư tại Việt Nam lần lượt đứng hàng thứ 90 và 50 trong tổng số 185 quốc gia trên toàn thế giới; lần lượt tăng 9 bậc và 7 bậc so với kết quả thống kê vào năm 2018.
Mỗi năm tại Việt Nam có hơn 305.000 người phải “sống chung” với ung thư. Chi tiết hơn, trong năm 2020:
Đây thực sự là những con số “biết nói”, cho thấy tình trạng ung thư tại Việt Nam đang tăng tiến triển nhanh đến mức báo động; đồng thời phản ánh gánh nặng mà bệnh ung thư gây ra cho sức khỏe cộng đồng là rất lớn.
Tình trạng ung thư ở Việt Nam ngày càng tăng cao do lối sống và dinh dưỡng kém lành mạnh
Dù xã hội ngày càng phát triển, chất lượng cuộc sống con người không ngừng được nâng cao, nhưng ngày càng có nhiều người bệnh mắc ung thư vì:
Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhớ là mặc dù số lượng người mắc bệnh ung thư ngày càng tăng, nhưng tỷ lệ sống sót sau khi mắc bệnh cũng đã tăng lên đáng kể nhờ việc áp dụng các tiến bộ y học kỹ thuật và phương pháp điều trị mới .
Ung thư KHÔNG THỂ ĐƯỢC NGĂN NGỪA hoàn toàn bởi đây là một bệnh lý đa tác nhân. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể LÀM GIẢM NGUY CƠ ung thư của bản thân xuống đáng kể bằng cách kết hợp thực hiện 9 thói quen sống lành mạnh sau:
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có đến 30 – 50% tổng số ca tử vong do ung thư trên toàn cầu có thể được ngăn ngừa bằng cách áp dụng 9 biện pháp kể trên. Do đó, xây dựng lối sống lành mạnh chính là một cách phòng chống ung thư quan trọng, không thể thiếu trong kế hoạch phòng bệnh toàn diện của bạn.
Duy trì một lối sống lành mạnh giúp làm giảm nguy cơ tử vong do ung thư xuống 30 – 50%
Bạn đang phân vân không biết đâu là cách phòng chống ung thư hiệu quả? Dưới đây là danh sách 14 cách phòng chống ung thư hữu hiệu được nhiều chuyên gia khuyến nghị:
Tiêm phòng vắc-xin là một cách phòng chống ung thư khoa học nhờ sử dụng các chế phẩm sinh học đặc hiệu, giúp kích thích hệ miễn dịch tự nhiên của cơ thể tạo ra phản ứng chống lại tế bào ung thư. Tiêm phòng vắc-xin cho hiệu quả rất cao trong việc phòng ngừa ung thư từ sớm. Trong một số trường hợp nhất định, chẳng hạn như viêm gan siêu vi B, một trong những tác nhân làm tăng nguy cơ ung thư gan. Việc tiêm ngừa vắc-xin có thể giúp ngăn ngừa được đến 99% nguy cơ mắc bệnh viêm gan siêu vi B. Trong khi đó, đối với bệnh ung thư cổ tử cung, vắc-xin HPV giúp làm giảm nguy cơ mắc bệnh này xuống tới 90%.
Trên thực tế, tiêm vắc-xin ung thư không chỉ được ứng dụng trong việc phòng ngừa viêm gan siêu vi B và ung thư cổ tử cung, mà còn có thể được áp dụng để ngăn ngừa nhiều loại ung thư khác, bao gồm: ung thư tuyến tiền liệt, ung thư bàng quang và các khối u ác tính khác do virus gây ra.
Khám sức khỏe định kỳ không những là cách phòng chống ung thư chủ động dành cho người chưa mắc bệnh, mà còn góp phần làm giảm đáng kể nguy cơ tử vong ở những người đã mắc bệnh. Bởi lẽ, bệnh ung thư dễ điều trị nhất khi được phát hiện sớm, và khám sức khỏe định kỳ chính là cách tốt nhất để thực hiện điều đó.
Ví dụ, theo các chuyên gia tại Đại học Texas, tầm soát ung thư vú và ung thư ruột kết giúp làm giảm lần lượt là 20% và 50% số ca tử vong khi mắc phải hai căn bệnh này. Ngày nay, với sự tiến bộ vượt bậc của nền y học; mọi người đều có thể tầm soát ung thư với kết quả chính xác và chi phí vô cùng hợp lý. Do đó, bạn hãy chủ động kiểm tra sức khỏe định kỳ để được tầm soát ung thư càng sớm càng tốt.
Khám sức khỏe định kỳ giúp nhận biết ung thư từ sớm
Tiêu thụ một chế độ ăn uống lành mạnh, bao gồm nhiều rau, hoa quả, ngũ cốc, các loại đậu và hạt, có thể giúp ngăn ngừa ung thư. Bởi lẽ, những thực phẩm này cung cấp nhiều chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ DNA và ngăn chặn sự phát triển của khối u ác tính. Mặt khác, một số thực phẩm cũng chứa nhiều chất xơ và men vi sinh, có thể góp phần làm giảm nguy cơ ung thư liên quan đến hệ tiêu hóa, đặc biệt là ung thư dạ dày và đại trực tràng.
Luyện tập thể dục thể thao có thể giúp ngăn ngừa ung thư thông qua 4 cơ chế sau:
Kiểm soát cân nặng và tránh béo phì giúp ngăn ngừa ung thư bởi vì béo phì có thể gây ra nhiều rối loạn tiêu cực trong cơ thể, làm tăng nguy cơ ung thư:
Do đó, kiểm soát cân nặng lý tưởng và tránh béo phì chính là “chìa khóa vàng” giúp bạn ngăn ngừa ung thư hiệu quả.
Kiểm soát cân nặng giúp ngăn ngừa nhiều nguy cơ ung thư do tình trạng thừa cân – béo phì gây ra
Bảo vệ cơ thể khỏi ánh nắng mặt trời giúp ngăn ngừa ung thư da, bởi vì ánh nắng mặt trời chứa tia cực tím (UVB và UVC) có thể gây đột biến DNA và khởi phát ung thư. Ung thư tế bào hắc tố da (melanoma) và ung thư da biểu mô tế bào vảy là hai dạng ung thư phổ biến, thường xuất hiện trên các vùng da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Việc sử dụng kem chống nắng, đội mũ rộng vành, mặc áo dài tay, và tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời vào giờ cao điểm có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.
Thuốc lá chứa hơn 7000 chất hóa học khác nhau, trong đó có khoảng 70 hợp chất đã được chứng minh là có khả năng gây ung thư. Khi hít phải khói thuốc, những chất này có thể gây hại cho mô và tế bào trong cơ thể, làm thay đổi DNA, dẫn đến đột biến và kích thích tế bào ung thư phát triển. Do đó, việc hạn chế hút thuốc giúp ngăn chặn sự tiếp xúc với những độc chất hóa học, giúp làm giảm nguy cơ mắc các loại ung thư như: ung thư phổi, họng, miệng, thực quản, bàng quang và thậm chí cả ung thư dạ dày và cổ tử cung.
Rượu bia khi tiêu thụ, được cơ thể chuyển hóa thành một chất gây độc tế bào, gọi là acetaldehyde. Chất này có thể gây đột biến nhiễm sắc thể và phá hủy các sợi liên kết protein giữa các mô; từ đó làm tăng nguy cơ phát triển ung thư, đặc biệt là ung thư gan. Ngoài ra, rượu cũng làm tăng mức độ estrogen trong máu, gây nguy cơ cao hơn về ung thư vú ở phụ nữ. Việc tránh xa rượu bia giúp loại bỏ acetaldehyde ra khỏi cơ thể; từ đó giúp ngăn ngừa ung thư.
Tránh các hoạt động có nguy cơ gây ung thư giúp ngăn chặn sự tiếp xúc của cơ thể với các hóa chất độc hại; từ đó bảo vệ sức khỏe và ngăn ngừa ung thư toàn diện. Một số hoạt động có nguy cơ cao gây ung thư bao gồm: hút thuốc, tiêu thụ rượu bia quá mức, tiếp xúc với chất gây ung thư ở nơi làm việc (như amiang từ khoáng chất trong vật liệu xây dựng, thuốc sơn, hóa chất công nghiệp), tiếp xúc nhiều với tia tử ngoại từ ánh nắng mặt trời, tiêu thụ thức ăn chứa nhiều chất béo bão hòa, chế biến sẵn hoặc được chế biến ở nhiệt độ cao.
Thường xuyên sống trong môi trường ô nhiễm khói bụi và khí thải cũng có thể làm tăng nguy cơ ung thư
Các hóa chất nông nghiệp và công nghiệp, như thuốc trừ sâu, phân bón hóa học, và các chất phụ gia có trong thực phẩm, có thể chứa các chất gây ung thư. Việc hấp thụ hay tiếp xúc với các chất này có thể gây rối loạn quá trình tăng trưởng bình thường của tế bào và kích hoạt ung thư.
Ví dụ, các chất như amiang, benzene, vinyl chloride và những chất tạo ra trong quá trình sản xuất cao su, thuốc nhuộm, hay mực in, đều đã được xác định là có nguy cơ gây ung thư. Việc tránh tiếp xúc với những hóa chất này giúp bạn đảm bảo an toàn sức khỏe và giảm thiểu rủi ro phát triển ung thư một cách đáng kể.
Bức xạ là chùm tia phóng xạ mang năng lượng cao, tập trung, có thể phá hủy DNA trong tế bào kích thích khối u tăng sinh mất kiểm soát. Một số nguồn bức xạ nguy hiểm bao gồm tia tử ngoại từ ánh nắng mặt trời, tia bức xạ từ các thiết bị y tế như máy chụp X-quang, máy chụp quang phổ cắt lớp mà các máy xạ trị ung thư. Việc tránh tiếp xúc với các nguồn bức xạ này, như hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong thời gian cao điểm, sử dụng kem chống nắng, và chỉ tiếp xúc với bức xạ y tế khi thực sự cần thiết, có thể bạn giúp ngăn ngừa ung thư hiệu quả.
Việc thức khuya có thể gây rối loạn cho chu kỳ ngủ tự nhiên của cơ thể và kích thích ung thư tiến triển theo 3 cơ chế sau:
Do đó, không thức khuya, ngủ đúng giờ cũng là một cách phòng chống ung thư hiệu quả mà bất kỳ ai cũng có thể thực hiện.
Ngủ đúng giờ giúp ngăn ngừa ung thư theo nhiều cơ chế khác nhau
Việc giữ nhà cửa sạch sẽ và thoáng khí giúp ngăn ngừa ung thư bởi vì nó giảm tiếp xúc với các chất độc hại, có nguy cơ cao gây ung thư như bụi, mốc, nấm, khói từ việc nấu nướng và các chất gây dị ứng khác. Việc thường xuyên tiếp xúc với các chất này có thể gây kích ứng, khiến cơ thể bị viêm nhiễm và thúc đẩy ung thư tiến triển.
Bên cạnh đó, việc giữ nhà cửa sạch sẽ giúp cải thiện chất lượng không khí và tăng cường hệ thống miễn dịch, từ đó giúp cơ thể chống lại các bệnh tật. Bạn có thể giữ cho nhà cửa sạch sẽ và thoáng khí bằng cách dùng máy hút mùi cho nhà bếp, mở máy lọc không khí, mở cửa sổ cho nhà cửa thoáng đãng và thường xuyên lau chùi nhà cửa định kỳ để bảo vệ sức khỏe toàn diện.
Căng thẳng khiến cơ thể tiết ra nhiều cortisol, một loại hormone có thể kích thích tế bào sản xuất ra nhiều cytokine gây viêm, làm suy yếu các phản ứng miễn dịch tự nhiên của cơ thể, tạo điều kiện cho tế bào ung thư phát triển. Ngược lại, việc duy trì tâm trạng tốt và giữ tư duy lạc quan giúp giảm căng thẳng, cải thiện sức khỏe tổng thể, và tăng khả năng của cơ thể trong việc chống lại bệnh tật, bao gồm cả ung thư.
Nếu nghi ngờ mắc bệnh ung thư, bạn cần thực hiện các bước sau:
Gặp bác sĩ ngay khi bạn nhận thấy cơ thể xuất hiện nhiều dấu hiệu bất thường
Trên đây là những thông tin quan trọng về 14 cách phòng tránh ung thư hiệu quả được nhiều chuyên gia khuyến nghị. Hy vọng thông qua bài viết, bạn đã biết cách phối hợp cùng lúc nhiều cách phòng chống ung thư với nhau để tăng cường hiệu quả ngăn ngừa bệnh. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến công tác phòng ngừa ung thư, bạn hãy nhanh chóng liên hệ đến chuyên khoa Ung bướu BVĐK Tâm Anh để được tư vấn sớm nhất.
Tóm lại, tầm soát ung thư định kỳ chính là một trong nhiều cách phòng chống ung thư hiệu quả. Để đặt lịch khám sàng lọc ung thư tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bạn hãy liên hệ số hotline 093 180 6858 – 028 7102 6789 (TP.HCM) hay 024 7106 6858 – 024 3872 3872 (Hà Nội). Chúc bạn thật nhiều sức khỏe!