Suy tim là một trong những bệnh lý tim mạch phổ biến, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Do đó, nhận biết kịp thời các triệu chứng suy tim, hiểu rõ nguyên nhân suy tim và áp dụng các phương pháp điều trị khoa học là yếu tố quan trọng giúp kiểm soát tình trạng bệnh. Vậy, hội chứng suy tim là gì? Đâu là dấu hiệu suy tim dễ nhận biết? Để phòng ngừa bệnh suy tim, bạn cần điều chỉnh lối sống như thế nào? Tất cả sẽ được Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome giải đáp ngay trong bài viết sau.
Hội chứng suy tim là gì? Tình trạng này có nguy hiểm không?
Tim là cơ quan quan trọng nhất trong hệ tuần hoàn. Nó có chức năng bơm máu giàu oxy và chất dinh dưỡng đến các bộ phận khác nhau để nuôi sống mọi tế bào trong cơ thể, đồng thời giúp lấy đi carbon dioxide và các chất thải cần thiết ra khỏi tế bào.
Bệnh suy tim là một tình trạng mà trong đó tim không thể cung cấp đủ máu để đáp ứng nhu cầu thiết yếu của cơ thể. Điều này làm cắt giảm lưu lượng oxy và chất dinh dưỡng cần thiết được vận chuyển đến các tế bào, gây suy giảm chức năng của tất cả các mô và cơ quan khác nhau trong cơ thể. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh thường có xu hướng trở nặng theo thời gian và không thể được chữa trị dứt điểm.
Phân độ suy tim là hệ thống tiêu chuẩn quốc tế dùng để đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh suy tim. Có nhiều quy chuẩn khác nhau được sử dụng để đo lường mức độ suy tim, nhưng hai hệ thống quy chuẩn phổ biến nhất là của Hiệp hội Tim Mạch New York (NYHA) và Đại học Tim mạch Hoa Kỳ / Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (ACC/AHA). Cụ thể:
Theo Hiệp hội Tim Mạch New York (NYHA), suy tim được chia thành bốn cấp độ dựa trên triệu chứng: I, II, III và IV, trong đó I là nhẹ nhất và IV là nặng nhất. Cụ thể như sau:
Phân độ suy tim theo Đại học Tim mạch Hoa Kỳ / Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (ACC/AHA) được chia thành bốn giai đoạn:
Suy tim mức độ nặng vẫn có thể khiến người bệnh mệt mỏi dù ở trạng thái nghỉ ngơi
Tùy theo thời gian phát bệnh, khả năng phục hồi sau điều trị và vị trí phát bệnh mà bệnh suy tim mạn tính được phân chia thành nhiều loại khác nhau, cụ thể như sau:
Suy tim cấp tính là tình trạng tim yếu đi một cách bất ngờ nhưng hiện tượng này chỉ kéo dài trong một thời gian ngắn; sau đó, người bệnh vẫn còn có khả hồi phục sức khỏe như trước khi bị suy tim. Loại suy tim này có thể xảy ra với cả nhóm đối tượng chưa có tiền sử mắc bệnh tim mạch trước đó.
Suy tim cấp tính thường đem tới các triệu chứng nghiêm trọng, có thể gây nguy hiểm đến tính mạng nếu không được can thiệp kịp thời, bao gồm khó thở, đau ngực, đau tim, sưng phù, tím tái chân tay hoặc thậm chí đột quỵ. Do đó, người bệnh suy tim cần được nhập viện cấp cứu ngay lập tức để tránh các biến chứng nguy hiểm và ngăn ngừa nguy cơ tử vong.
Suy tim mạn tính là tình trạng tim không thể bơm đủ máu để đáp ứng nhu cầu của cơ thể trong suốt một thời gian dài, thường xuất hiện một cách “âm thầm” và tiến triển nặng dần theo thời gian. Khác với suy tim cấp tính, suy tim mạn tính đòi hỏi người bệnh phải kiểm soát bệnh bằng cách tuân thủ chặt chẽ với kế hoạch điều trị dưới sự giám sát của bác sĩ đến suốt phần đời còn lại.
Sau điều trị, người bệnh không thể khôi phục lại sức khỏe như trước khi mắc bệnh. Nghiêm trọng hơn, một số bệnh nhân suy tim mạn tính mức độ nặng còn phải thực hiện phẫu thuật cấy ghép máy trợ tim để hỗ trợ tim bơm máu hiệu quả hơn, giúp người bệnh duy trì sự sống.
Tâm thất trái là khu vực của tim có trách nhiệm bơm máu giàu oxy (máu đỏ tươi) ra khỏi tim, vào hệ tuần hoàn lớn để nuôi sống tế bào. Suy tim trái là tình trạng tâm thất trái của tim không thể bơm đủ máu ra khỏi tim để cung cấp máu cho cả cơ thể. Do đó, khi tâm thất trái bị suy giảm chức năng, cơ thể thường bị suy nhược, mệt mỏi, khó thở, đau đầu, rối loạn tiêu hóa,…
Suy tim trái là tình trạng tâm thất trái bị suy yếu
Tâm thất phải là khu vực của tim có trách nhiệm bơm máu đã qua sử dụng (giàu CO2) vào phổi để “nạp” thêm oxy. Do đó, suy tim phải là tình trạng tâm thất phải của tim không thể bơm đủ máu lên phổi để trao đổi oxy một cách hiệu quả. Khi tâm thất phải bị suy yếu, máu và chất lỏng sẽ tích tụ nhiều trong hệ thống mao mạch, gây sưng phù chân, tay, mắt cá chân và bụng.
Trong suy tim hai tâm thất, cả hai bên tâm thất của tim đều bị ảnh hưởng. Điều này có thể gây ra các triệu chứng tương tự như suy tim cả bên trái và bên phải, chẳng hạn như khó thở, mệt mỏi, đau đầu, chóng mặt, tim đập nhanh và sưng phù chân tay.
Nguyên nhân chính gây suy tim là do tim bị tổn thương. Điều này có thể bao gồm:
Trong khi đó, tác nhân gây suy tim lại chính là những yếu tố trực tiếp hoặc gián tiếp khiến cho tim bị tổn thương, trong đó bao gồm:
Béo phì là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây suy tim
Người bệnh suy tim có thể trải qua một hoặc nhiều triệu chứng khác nhau. Các triệu chứng này có thể bao gồm:
Cần lưu ý rằng các triệu chứng này cũng có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác. Do đó, nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào kể trên, hãy tìm gặp bác sĩ để được chẩn đoán chính xác.
Bác bác sĩ thường chẩn đoán suy tim dựa trên các dấu hiệu và triệu chứng lâm sàng, sau đó bổ sung bằng các xét nghiệm cận lâm sàng, cụ thể như sau:
Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh lý của bạn và gia đình, đồng thời thực hiện một cuộc khám lâm sàng. Điều này bao gồm kiểm tra các triệu chứng như khó thở, phù nề tay chân, tim đập nhanh,… Sau đó, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn thực hiện một số thử nghiệm thể lực thông qua các bài tập vận động nhỏ, diễn ra ngay tại phòng khám. Quá trình này giúp bác sĩ xác định được mức độ suy tim của bạn.
Kiểm tra nhịp tim giúp bác sĩ hình dung được mức độ suy tim của bạn
Sau khi thực hiện xét nghiệm lâm sàng, bác sĩ sẽ tiếp tục yêu cầu bạn thực hiện một hoặc một số thủ tục xét nghiệm cận lâm sàng như sau:
Chụp CT với chất đối quang giúp bác sĩ quan sát rõ điểm tắc nghẽn mạch máu gây suy tim
Bệnh suy tim RẤT NGUY HIỂM vì có thể gây tử vong. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể gây nên các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm suy tim cấp tính, đau tim, đau thắt ngực, đột quỵ,… và đe dọa trực tiếp đến tính mạng của người bệnh. Tuy nhiên, nếu được điều trị kịp thời và khoa học, người bệnh suy tim vẫn có khả năng sống được rất lâu với chất lượng cuộc sống tiệm cận giống như người khỏe mạnh.
Suy tim CÓ THỂ DI TRUYỀN. Tuy nhiên, quá trình bộc phát bệnh suy tim đòi hỏi sự tương tác phức tạp giữa các yếu tố di truyền với môi trường bên ngoài (ăn uống, vận động, sinh hoạt,…). Nói cách khác, các yếu tố di truyền chỉ có thể ảnh hưởng đến mức độ nhạy cảm của cơ thể đối với các tác nhân thúc đẩy bệnh suy tim. Do đó, việc bạn sở hữu gen di truyền suy tim không đồng nghĩa với việc bạn chắc chắn sẽ bị suy tim. Ngược lại, không sở hữu gen di truyền gây suy tim cũng không đảm bảo bạn không thể mắc bệnh.
Dưới đây là danh sách một số mã gen di truyền có khả năng làm tăng nguy cơ suy tim của bạn:
Mã gen | Thứ tự nhiễm sắc thể | Protein liên quan | Tác động đến tim |
TNT2 | 1 | Troponin T | Bệnh cơ tim giãn nở |
TTN | 2 | Titin | |
DES | 2 | Desmin | Bệnh cơ tim hạn chế |
TNNI3 | 19 | Troponin I | |
DSC2 | 18 | Desmocollin | Bệnh cơ tim loạn nhịp ở tâm thất phải |
PKP2 | 12 | Plakophilin 2 |
Bệnh suy tim thường KHÔNG THỂ được chữa khỏi hoàn toàn (trừ một số ít trường hợp suy tim cấp tính). Đối với người bệnh suy tim mạn tính, tình trạng bệnh có xu hướng tiến triển nặng dần theo thời gian. Lúc này, các biện pháp điều trị thường chỉ giúp kiểm soát triệu chứng, làm chậm tiến triển của bệnh chứ không thể giúp người bệnh hồi phục sức khỏe về tình trạng ban đầu (như trước khi mắc bệnh).
Người bệnh suy tim có thể sống được vài chục năm sau khi nhận được chẩn đoán mắc phải căn bệnh này. Theo một thống kê được thực hiện vào năm 2019, tiên lượng sống của người bệnh suy tim qua các mốc thời gian được ước tính như sau:
Thời gian sống sau khi nhận được chẩn đoán suy tim | Tỉ lệ sống còn |
1 năm | 87% |
2 năm | 73% |
5 năm | 57% |
10 năm | 35% |
Người bệnh suy tim vẫn có thể sống tốt nếu được điều trị kịp thời và khoa học
Điều trị suy tim là quá trình đòi hỏi bạn kết hợp giữa việc thay đổi lối sống với việc dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ và tiến hành phẫu thuật (nếu cần thiết). Cụ thể như sau:
Mặc dù không có phương pháp điều trị nào có thể chữa lành hoàn toàn suy tim, nhưng việc kết hợp giữa thay đổi lối sống, sử dụng thuốc và phẫu thuật (nếu cần thiết) có thể giúp kiểm soát triệu chứng, cải thiện chất lượng cuộc sống và làm chậm sự tiến triển của bệnh.
Máy trợ tim thường được cấy ghép vào cơ thể người bệnh suy tim mức độ nặng
Chế độ dinh dưỡng dành cho người mắc bệnh suy tim cần tuân thủ một số nguyên tắc quan trọng để kiểm soát tốt triệu chứng và ngăn ngừa sự tiến triển của bệnh, cụ thể như sau:
Bệnh suy tim CÓ THỂ NGĂN NGỪA ĐƯỢC. Để phòng tránh bệnh suy tim, bạn cần kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ có thể khiến tim bị tổn thương, trong đó bao gồm:
Ăn nhiều rau củ quả và đạm cá béo hỗ trợ bạn ngăn ngừa suy tim hiệu quả
Nếu nghi ngờ mắc bệnh suy tim, điều quan trọng là bạn cần phải đến gặp bác sĩ ngay lập tức. Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp của bệnh suy tim mà bạn cần nâng cao cảnh giác:
Lưu ý, những triệu chứng kể trên không nhất thiết phải xuất hiện cùng một lúc và không phải người bệnh suy tim nào cũng trải qua những triệu chứng giống nhau. Do đó, nếu cơ thể xuất hiện một hoặc nhiều triệu chứng kể trên, bạn nên đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt để được kiểm tra và đánh giá chính xác.
Trên hành trình tìm kiếm một địa điểm uy tín chuyên chữa trị suy tim, Trung tâm Tim mạch trực thuộc Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh xứng đáng là cơ sở y tế chất lượng mà bạn đang tìm kiếm. Với đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm, cơ sở vật chất hiện đại, hệ thống trang thiết bị tiên tiến (máy siêu âm tim 4D, hệ thống chụp mạch số hóa,…), chúng tôi cam kết mang đến dịch vụ tư vấn, thăm khám, chẩn đoán và điều trị suy tim toàn diện, tối ưu.
Để đặt lịch thăm khám và điều trị tình trạng suy tim tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bạn hãy liên hệ số hotline 093 180 6858 – 028 7102 6789 (TP.HCM) hay 024 7106 6858 – 024 3872 3872 (Hà Nội).
Tóm lại, suy tim là một bệnh lý tim mạch nghiêm trọng. Việc nhận diện sớm các triệu chứng suy tim, biết cách chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây bệnh sẽ giúp bạn chọn được phương pháp điều trị bệnh hiệu quả. Cuối cùng, bạn đừng chần chừ ngay khi nhận thấy các dấu hiệu suy tim bất thường, hãy tìm đến bác sĩ để được tư vấn kịp thời. Với sự trợ giúp từ các chuyên gia y tế, bạn hoàn toàn có thể ngăn ngừa bệnh suy tim trở nặng và phòng tránh các biến chứng nguy hiểm. Chúc bạn thật nhiều sức khỏe!