Mở cửa 7h30 - 17h00 / T2 - CN xuyên trưa
Là cha mẹ, ai cũng mong mỏi con mình sinh ra được phát triển toàn diện cả thể chất lẫn trí tuệ. Ngoài yếu tố di truyền, giáo dục từ gia đình và nhà trường, dinh dưỡng góp phần quan trọng cho sự phát triển trí não của trẻ. Việc thường xuyên bổ sung những thực phẩm tăng trí thông minh cho trẻ sẽ giúp tối ưu hóa khả năng phát triển của trí não.
Theo nghiên cứu, não bộ của trẻ được phát triển mạnh mẽ trong 3 năm đầu đời (được tính từ khi trẻ còn nằm trong bụng mẹ). Trong 1.000 ngày vàng này, não bộ tăng gấp 3 lần, đạt đến 80% trọng lượng não bộ của người trưởng thành và tăng sinh 100 tỷ tế bào thần kinh. Vì vậy, để đáp ứng sự phát triển của não bộ trong giai đoạn này, trẻ cần nhận được nguồn dinh dưỡng tốt nhất.
3 năm đầu đời là giai đoạn cực kỳ quan trọng đối với sự phát triển của não bộ của trẻ
Bé ăn gì để thông minh nhớ lâu? Thực tế không có một loại thực phẩm nào có thể làm trẻ thông minh hơn. Các chất dinh dưỡng chỉ có tác dụng hỗ trợ phát huy những tiềm năng di truyền về gen thông minh đã sẵn có trong não bộ trẻ. Thêm vào đó, sự giáo dục, rèn luyện học tập cũng có tác dụng hỗ trợ cho trí thông minh phát triển.
Sự phát triển trí thông minh ở trẻ phụ thuộc vào ba yếu tố chính đó là di truyền (gene), sự rèn luyện, học tập, môi trường sống và chế độ dinh dưỡng. Trong đó, chế độ dinh dưỡng là yếu tố quan trọng nhất vì khả năng chủ động đáp ứng không quá khó khăn. Nhiều nghiên cứu của các nhà dinh dưỡng học thế giới đã chỉ ra một số chất dinh dưỡng một khi bị thiếu hụt sẽ ảnh hưởng đến phát triển trí não ở trẻ em.
Dưới đây là những dưỡng chất quan trọng cho não:
Đạm được xem là một loại “vật liệu” xây dựng nên các tế bào mô, cơ quan, cung cấp các “nguyên liệu” cần thiết cho sự hình thành các nội tiết tố, dịch tiêu hoá, men và vitamin. Việc thiếu chất đạm sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của cơ thể nói chung và não bộ nói riêng.
Thiếu iốt không chỉ là nguyên nhân khiến lượng iốt trong thực phẩm di chuyển qua nhau thai của người mẹ và sang bào thai không đủ để đáp ứng sự phát triển não bộ tối ưu, mà còn là nguy cơ làm hàm lượng iốt trong sữa mẹ cũng thiếu hụt, dẫn đến suy giảm phát triển não bộ, từ đó làm xuất hiện bệnh đần độn do thiểu năng tuyến giáp.
Các chuyên gia đã chỉ ra rằng, thiếu sắt có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển não bộ trong thời thơ ấu của trẻ. Trẻ bị thiếu sắt và thiếu máu có chỉ số phát triển tâm thần và vận động thường thấp hơn trẻ cùng trang lứa trong cùng môi trường sống. Khi trẻ đã lớn, nếu bị thiếu máu, thiếu sắt cũng sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển trí nhớ và kết quả học tập của trẻ.
Thiếu sắt có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển não bộ
Trong danh sách ăn gì để tăng trí thông minh cho bé không thể thiếu các loại thực phẩm có chứa đường glucose. Đường glucose được xem là nguồn cung cấp năng lượng chính cho não. Việc bổ sung thực phẩm nhiều ngọt và đường sẽ làm gia tăng chỉ số đường huyết nhanh, ảnh hưởng đến hành vi hoạt động trong ngày của não bộ như buồn ngủ hoặc tăng hoạt động. Bổ sung thực phẩm ít ngọt hoặc không làm gia tăng chỉ số đường huyết cao sẽ giúp trí não làm việc điều hoà hơn.
Đường fructose có trong trái cây như táo, bưởi, cam, nho… không gây tăng nhanh và làm cao chỉ số đường huyết, do đó sẽ khá tốt trong việc điều hòa hoạt động não. Ăn nguyên trái cây sẽ có nhiều lợi hơn việc uống nước ép bỏ bã. Ngoài đường fructose thì trong vỏ và da của trái cây còn có chất tự nhiên polyphenol rất tốt cho não.
Acid amin là một trong những đơn vị cấu trúc của chất đạm trong thực phẩm hằng ngày. Não bộ cần acid amin để sản xuất các chất dẫn truyền thần kinh và cung cấp năng lượng cho cơ thể. Hai loại acid amin quan trọng cho trí não có thể kể đến là tryptophan và tyrosine. Tryptophan được biết đến là tiền thân của hoạt chất làm dịu thần kinh serotonin, cơ thể vốn không thể tạo ra tryptophan được, nên cần cung cấp qua thực phẩm. Còn Tyrosine là chất cần thiết để sản xuất chất dẫn truyền hưng phấn trí não dopamin, epinephrine và norepinephrine, cơ thể sẽ không thể tạo ra được tyrosine nếu đạm trong cơ thể không đầy đủ. (1)
Thiếu tryptophan sẽ gây ảnh hưởng lớn đến tinh thần, não bộ, gây suy giảm trí nhớ và dễ cáu giận. Thực phẩm giàu tryptophan có thể kể đến như chuối, hạt sen, đậu phộng, gạo, thịt gà tây, bí đỏ.
Khẩu phần ăn giàu tyrosine sẽ giúp não bộ tỉnh táo, giảm căng thẳng và mệt mỏi. Tyrosine có thể dễ dàng bổ sung qua 9 loại thực phẩm sau đây: trứng gà, phomat, cá, thịt gia cầm, tảo lục xoắn, đậu nành, ngũ cốc nguyên cám, hạt (bí, chia, hướng dương…)… đây đều là những loại thực phẩm giúp bé thông minh vượt trội.
Các thành phần trong não bộ có đến 60% là chất béo. Trong đó, DHA (Docosahexaenoic Acid) và ARA (Arachidonic Acid) được xem là các thành phần lipit chính của não bộ. Trong thời gian mang thai, cơ thể người mẹ huy động DHA và ARA để hỗ trợ sự phát triển não bộ thai nhi.
Cơ thể người mẹ tiếp tục cung cấp hai loại dưỡng chất quan trọng này thông qua nguồn sữa của mình, do đó việc nuôi con bằng sữa mẹ sẽ làm tăng chỉ số thông minh của trẻ, là thực phẩm giúp trẻ thông minh vượt trội. Trẻ em được bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng có chỉ số IQ cao hơn trẻ bú bình từ 3 – 5 điểm.
Các chuyên gia đã chỉ ra rằng, não bộ rất cần vitamin, khoáng chất và nước.
Muốn hỗ trợ trí thông minh của bé, trước/trong thời kỳ mang thai và thời gian cho con bú, người mẹ cần ăn uống đầy đủ các dưỡng chất quan trọng để phát triển não bộ tốt nhất: axit folic, đạm, iốt, sắt và các axit béo chưa no (DHA, ARA) có trong các loại thực phẩm như cua, thịt, cá, tôm, trứng, sữa, rau xanh và quả chín.
Mẹ nên ăn nhiều cá, đặc là các loại cá biển có chứa nhiều axit béo chưa no, đồng thời cũng có thể uống thêm dầu gan cá, ăn các loại dầu thực vật như dầu đậu nành, dầu olive… cũng cung cấp các tiền DHA và ARA.
Theo các chuyên gia, khi mang thai, mẹ nên ăn cá hơn 5 lần/tuần, khi sinh ra bé sẽ có chỉ số IQ cao hơn tám điểm so với các bà mẹ không ăn cá thường xuyên trong thai kỳ. Tiếp tục duy trì thói quen này trong hai năm cho con bú sẽ giúp cho sự phát triển thị lực và trí não của trẻ.
Ở thời kỳ ăn dặm (7 tháng đến 3 tuổi), trẻ phải được ăn đầy đủ các chất dinh dưỡng để cung cấp đủ đạm, sắt, iốt… qua nguồn thực phẩm giúp trẻ thông minh như thịt, trứng, cá, sữa; ăn muối và nước mắm có bổ sung iốt; các axít béo không no từ dầu gan cá, cá biển, các loại vitamin, các loại muối khoáng khác từ rau xanh và quả chín.
Dưới đây là gợi ý Top 13 thực phẩm tăng trí thông minh cho trẻ:
Ăn gì cho bé thông minh? Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), sữa mẹ chính là nguồn thực phẩm số 1 giúp trẻ phát triển trí não tốt nhất. Vì vậy, mẹ nên cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu và cố gắng duy trì đến khi trẻ được 2 tuổi. Các nghiên cứu cho thấy, sữa mẹ rất giàu acid béo DHA, vitamin A, D, E là thành phần quan trọng xây dựng não bộ, hoàn thiện vỏ não và phát triển hệ thần kinh trung ương, cũng như phát triển võng mạc, khả năng ghi nhớ ở trẻ một cách tối ưu nhất. Trong trường hợp mẹ không đủ sữa cho bú thì cần cho con uống sữa công thức có bổ sung các dưỡng chất gần với sữa mẹ giúp trẻ phát triển trí não tốt nhất.
Sữa mẹ là nguồn thực phẩm giúp trẻ thông minh tốt nhất
Cá biển là nguồn thực phẩm tăng trí thông minh cho trẻ vượt trội, bao gồm: cá hồi, cá mòi, cá ngừ, cá thu, cá trích… Những loại cá này cung cấp omega 3, một loại acid béo không no mà cơ thể không thể tổng hợp và tạo ra được, là dưỡng chất tuyệt vời giúp não bộ trẻ phát triển.
Theo PGS.TS.BS Lê Bạch Mai, Nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, Giám đốc Y khoa Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome (khu vực miền Bắc), trong giai đoạn cho con bú, mẹ nên ăn nhiều cá để tăng lượng DHA trong sữa mẹ. Khi trẻ đến tuổi ăn dặm mẹ có thể chế biến cá thành nhiều món ăn đa dạng giúp trẻ ngon miệng hơn. Ngoài ra, mẹ có thể bổ sung omega 3 bằng cách cho con uống dầu cá, tuy nhiên, các chuyên gia khuyến cáo nên dùng thực phẩm có chứa omega 3 tự nhiên từ cá vẫn tốt hơn.
Ăn gì để thông minh? PGS.TS.BS Lê Bạch Mai cho biết, trứng là nguồn thực phẩm tuyệt vời cho tất cả mọi người, đặc biệt là trẻ nhỏ. Trứng cung cấp protein, omega 3, vitamin B, i-ốt, và choline, là những dưỡng chất quan trọng để xây dựng màng tế bào não, tăng cường trí nhớ cho trẻ. Ngoài ra, một nghiên cứu đáng tin cậy gần đây đã cho thấy rằng các vitamin nhóm B trong trứng còn có thể ngăn ngừa sự co rút của não và làm chậm sự suy giảm nhận thức ở người già. (2)
Trứng là thực phẩm dễ ăn, ngon miệng và ưa thích của nhiều trẻ nhỏ, tuy nhiên khi cho trẻ ăn trứng cần lưu ý cho trẻ ăn lượng vừa đủ và cần đảm bảo lòng trắng trứng phải được nấu chín. Vì hàm lượng chất béo trong trứng khá cao nên nếu cho trẻ ăn trứng quá nhiều sẽ dẫn đến đầy bụng, khó tiêu, rối loạn tiêu hóa… Tùy theo độ tuổi của trẻ, mẹ có thể cho trẻ ăn lượng trứng khác nhau:
Cách chế biến trứng tốt nhất là luộc chín tới, không những đảm bảo được chất dinh dưỡng như protein, lipid, khoáng chất… mà các vitamin không bị mất đi nhiều, phòng nhiễm khuẩn…
Cho con ăn trứng đúng cách giúp trẻ cao lớn thông minh
Thịt là thực phẩm tăng trí thông minh cho trẻ mà các mẹ không thể bỏ qua. Thịt chứa nhiều protein và chất béo cần thiết cho não bộ. Có nhiều loại thịt như: thịt lợn, bò, gà… Đặc biệt, trong thịt bò có chứa vitamin B12, sắt, kẽm giúp tăng cường thể chất và kích thích trí não, ổn định hệ thần kinh giúp trẻ tập trung và tăng cường trí nhớ hơn. Việc cho con bú sữa mẹ có nhiều protein nhưng lại thiếu sắt, vì vậy khi trẻ ăn dặm cần tăng cường các loại thịt trong khẩu phần ăn giúp trẻ phát triển toàn diện.
Thịt là thực phẩm tăng trí thông minh cho trẻ không nên bỏ qua
Ăn gì cho bé thông minh? Ngoài trứng, sữa, thịt, cá, rau xanh có tầm quan trọng không kém trong việc phát triển trí não của trẻ. Rau xanh chứa nhiều vitamin, khoáng chất, folate… rất tốt cho thai kỳ khỏe mạnh cũng như sự phát triển não bộ khi trẻ chào đời. Folate là một vitamin nhóm B có trong cải xoăn, rau bina, rau diếp, măng tây, bông cải xanh… Vitamin và khoáng chất có vai trò chuyển hóa và chống oxy hóa của tế bào não, giúp trí não minh mẫn hơn.
Súp lơ xanh rất giàu vitamin K và chất chống oxy hóa rất tốt cho sức khỏe não bộ
Các loại hạt như hạt óc chó, hạnh nhân, lạc (đậu phộng), hướng dương… chứa hàm lượng acid béo omega 3 và omega 6, vitamin B6, vitamin E… rất dồi dào. Đây là những thực phẩm giúp trẻ thông minh vượt trội và giảm nguy cơ mắc Hội chứng suy giảm trí nhớ Alzheimer (3). Tuy nhiên, các chuyên gia khuyến cáo, trẻ từ 1 tuổi trở lên mới được dùng các loại hạt đã được xay thành bột, tránh bị hóc, nghẹn gây nguy hiểm đến tính mạng của trẻ.
Ăn gì để thông minh nhớ lâu? Hãy thêm chocolate đen vào thực đơn hằng ngày. Các hợp chất có trong chocolate đen như Flavonoids… giúp tăng cường trí nhớ, kéo dài sự tập trung, tăng tốc độ phản ứng, và tăng các kỹ năng giải quyết vấn đề bằng cách tăng dòng máu lưu thông đến não (4). Chocolate cũng chứa caffeine, một chất kích thích trí não với liều lượng thấp sẽ giúp tăng cường trí nhớ, tăng cảm xúc và sự tập trung. Ngoài ra, chocolate đen còn giúp kích thích cơ thể sản xuất endorphin, một chất giúp giải tỏa căng thẳng. Tuy nhiên, trẻ chỉ nên dùng 2 – 3g chocolate đen/ngày.
Hai cốc chocolate đen nóng mỗi ngày giúp tăng tuần hoàn máu đến não, tăng cường trí nhớ và luôn minh mẫn
Trẻ em rất thích bơ đậu phộng và đó sẽ là một tín hiệu tốt đối với quá trình tăng cường trí thông minh của trẻ. Bơ đậu phộng chứa nhiều vitamin E, đây là chất giúp chống oxy hóa và bảo vệ màng thần kinh. Ngoài ra, bơ đậu phộng còn cung cấp nhiều vitamin B tốt cho não và glucose cung cấp năng lượng. Do đó, bơ đậu phộng là thực phẩm giúp trẻ thông minh tốt nhất không thể bỏ qua. Bơ đậu phộng nếu kết hợp kèm các loại trái cây như chuối sẽ là một lựa chọn thích hợp cho các bé ngon miệng.
Bơ đậu phộng giàu chất béo không bão hòa đơn, giúp chống oxy hóa và chống viêm, giảm căng thẳng cho não bộ
Ăn gì để tăng trí thông minh? Các loại ngũ cốc nguyên hạt như lúa mì, ngũ cốc cung cấp glucose và cũng được xem là nguồn thực phẩm tăng trí thông minh cho bé. Ngoài ra, các loại ngũ cốc nguyên hạt cũng chứa vitamin B tốt cho hệ thần kinh. Mẹ nên bổ sung loại thực phẩm này vào các bữa ăn cho bé bằng cách sử dụng bánh mì nguyên hạt, bánh quy giòn hay bánh mì cuộn.
Ngũ cốc nguyên hạt giàu vitamin B, sắt, axit folic, selen, kali và magie rất tốt hệ thần kinh
Bột yến mạch là nguồn thực phẩm cung cấp năng lượng và “nguyên liệu” tuyệt vời cho hoạt động não bộ của trẻ. Bột yến mạch đóng gói có nhiều chất xơ, giúp trẻ không cảm thấy đói, từ đó hạn chế được cảm giác thèm thức ăn vặt ở các bé. Đây cũng được xem là nguồn cung cấp vitamin E, vitamin B (gồm B1, B6, B12…) và kẽm giúp não bộ của trẻ làm việc tốt nhất. Mẹ có thể cho bé ăn kèm bột yến mạch với chuối, táo, việt quất hoặc hạnh nhân.
Glucose có trong yến mạch là nguồn năng lượng chính cho não bộ
Ăn gì thông minh? Không thể bỏ qua các loại quả mọng nếu bạn muốn tăng cường sức khỏe cho não bộ của con. Quả mọng không chỉ giúp cải thiện trí nhớ mà còn rất giàu vitamin C cùng các chất chống oxy hóa khác. Hạt bên trong quả cũng chứa chất béo omega-3 giúp cho chức năng não bộ hoạt động tốt nhất. (5)
Một số trái cây thuộc họ quả mọng có thể kể đến là dâu tây, quả việt quất, quả anh đào. Quả mọng nếu có màu sắc càng đậm thì càng chứa nhiều dinh dưỡng. Mẹ có thể chế biến quả mọng thành các loại sinh tố bổ dưỡng hay đồ ăn nhẹ như món tráng miệng cho bé.
Dâu tây, anh đào, việt quất,… là những loại quả mọng cực kỳ tốt cho sức khỏe não bộ
Các loại đậu vốn được xem là thực phẩm tốt cho tim mạch. Ngoài ra, chúng còn là thực phẩm giúp bé thông minh vượt trội vì cung cấp năng lượng từ protein, chất xơ, carbohydrate phức hợp, vitamin và khoáng chất. Các loại đậu còn có thể giúp duy trì năng lượng cơ thể ở mức cao nhất. Đậu thận và đậu pinto là những loại chứa nhiều axit béo omega-3 hơn các giống đậu khác. Omega-3 luôn được xem là vi chất rất quan trọng đối với sự phát triển và quá trình thực hiện chức năng của não bộ.
Các loại đậu là thực phẩm giúp bé thông minh vượt trội
Rau củ quả có đủ màu sắc thường chứa rất nhiều chất chống oxy hóa tuyệt vời để giữ cho tế bào não bộ của trẻ khỏe mạnh. Trong chế độ ăn uống hàng ngày của con nên bổ sung khoai lang, bí, cà chua, cà rốt hoặc cải bó xôi.
Những ai muốn thông minh và có trí nhớ tốt thì đừng bỏ qua các loại rau củ có màu sắc nổi bật
Bữa sáng được xem là bữa ăn quan trọng nhất và cũng là thời điểm lý tưởng nhất để mẹ giúp bé tăng cường trí tuệ cùng khả năng phản xạ nhạy bén. Theo các chuyên gia, những món ăn mẹ có thể thêm vào thực đơn bữa sáng của bé như:
Sữa là một trong những thực phẩm tăng trí thông minh cho trẻ
Đối với bữa trưa, mẹ nên xây dựng thực đơn giàu vitamin, khoáng chất, folate và canxi. Đây đều là những vi chất giúp cải thiện khả năng ghi nhớ của bé, giúp bé có trí nhớ tốt, có phản xạ nhanh nhạy. Mẹ có thể tham khảo những loại thực phẩm tăng trí thông minh cho trẻ sau:
Theo lời khuyên của các chuyên gia dinh dưỡng hàng đầu, sắt và kẽm đều có tác dụng bảo vệ các tế bào não bộ trước những tác động có hại bên ngoài, tham gia vào quá trình hình thành và phát triển mô não bộ, tổng hợp và kiểm soát những chất đạm phụ trách về trí nhớ. Vì vậy, nó góp phần làm tăng khả năng tập trung cũng như giúp trẻ tăng cường trí nhớ.
Bên cạnh những thực phẩm giúp bé thông minh vượt trội được liệt kê ở trên, mẹ cũng có thể xây dựng thực đơn chính cho bé. Trong đó, bữa chính bao gồm cơm nát và một số món súp ngon và bổ như: Súp trứng – thịt – tôm, súp trứng chim cút – nấm hương, súp đậu xanh – bí đỏ – thịt, súp mật ong – cà rốt, súp củ cải – đậu hà lan – hương, súp bột mì – trứng gà, súp cà chua – thịt bò, súp khoai tây rau củ… Đây đều là những món ăn vừa bổ dưỡng lại vừa dễ ăn đối với bé.
Xen giữa các bữa chính trong ngày, mẹ có thể cho bé ăn thêm các bữa phụ, baogồm:
Ngoài thực đơn dinh dưỡng hợp lý, khoa học thì thói quen ăn uống ở trẻ cũng là một trong những nguyên tố quyết định đến trí thông minh của trẻ. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng khác mà mẹ cần nắm được khi chăm sóc trẻ:
Trên đây là Top 13 thực phẩm tăng trí thông minh cho trẻ mà Nutrihome muốn giới thiệu đến các bậc cha mẹ. Để được tư vấn kỹ hơn về chế độ và thực đơn tăng cường trí thông minh cho trẻ, hãy đến Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome, tại đây bạn sẽ được các chuyên gia hướng dẫn, tư vấn để đưa ra một chế độ ăn uống khoa học dựa vào sở thích cá nhân của trẻ.
